Marmaray–Metro ulaşım projeleri nedeniyle Yenikapı, Sirkeci ve Üsküdar liman alanı içinde sürdürülen kurtarma kazılarında
100 Ada’nın olduğu kısım görücüye çıkmaya hazırlanıyor.
2004-2014 yılları ortasında 58 bin metrekare alanı kapsayan, yol düzeyinden eksi 16 metreye kadar elle yapılan kazılarla Cumhuriyet devrinden başlayıp neolotik çağa uzanan 8 bin 500 yıllık ayak izleri kesintisiz takip ediliyor. Bunlardan birisi de İstanbul tarihinin birinci sur kesimi.
İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından yürütülen kurtarma kazılarında, İstanbul’un 4 ile 11. yüzyıllardaki en büyük ticari ulaşım merkezi olan Theodosius Limanı ortaya çıkarıldı. Osmanlı periyodunda Langa Bostanları olarak anılan lima1nın batı kısmını Fatih Belediyesi arkeopark olarak tasarlıyor.
Arkeolog Sırrı Çömlekçi, bu alanda 4. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar buluntu kümesinin olduğunu söyleyerek, “Konstantin’in İstanbul’da yaptırdığı surların bir modülü bu. Duvarın içinde ve etrafındaki sikkelerle o periyoda ilişkin olduğunu tespit ettik. Arkeometrik dediğimiz ahşap halkaları sayarak tarihleme yaptık. İstanbul’da yapılmış birinci surlar diyebiliriz. Daha sonra kent genişlemeye başlayınca II. Theodosius’a ilişkin ve Osmanlı’ya ilişkin surlar da çıkıyor karşımıza” açıklamasında bulundu.
BİR AN EVVEL MÜZE KURULMALI
Bizans İmparatorluğu’nun en kıymetli limanlarından olan Theodosius Limanı’nın yepyeni rıhtımı da 100 Ada’nın içerisinde sergilenecek. Çömlekçi, “Yenikapı hafriyat alanının en batısı olan 100 Ada, limanın da batı ucu. Burada limanın hizmet binaları vardı. Daha sonrasında atölyeler kurulmuş. Mezar odası dediğimiz dört tane hipoje bulduk. İçerisinde kafatası kesimleri, kemik modülleri, insan kalıntıları tespit edildi. Yenikapı kazılarındaki bütün buluntular şu anda İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde muhafaza altında. Eldeki bütün buluntuların yerinde sergilenecek formda müze inşaatının da bir an evvel başlatılması gerekiyor. Bu projeler gerçekleşirse İstanbul’a çok büyük kültürel kıymet katacak” diyerek müze gereksinimini lisana getiriyor.
ARKEOPARK MUŞTUSU
Yenikapı buluntularının küçük de olsa bir kısmına sahip çıkılması, İstanbul ismine sevindirici. Fatih Belediyesi sonlarında olan 100 Ada, yaklaşık 4 bin metrekarelik alanı kapsıyor.
Fatih Belediyesi Kültürel Miras Müdafaa Müdürü Sümeyye Meryem Arslan, “Theodosius Limanı’na sahip çıkıyoruz” diyerek arkeopark projesini anlatıyor: “Yenikapı kazılarıyla birlikte o devirde İstanbul Arkeoloji Müzesi çok geniş bir alanda hafriyat çalışması yapmış. Onlardan küçük bir kısmı burası. Vakit içesinde birkaç sefer paklık yapılmış lakin atmosfere çok açık olması sebebiyle istemeden de olsa üzerinde bitkilenme oluyor. Kot düzeyinin altında kalma sebebiyle kimi duvarlarda deformasyonlar olmuş. Biz bu alandaki bitki örtüsünü büsbütün arındırdık. Ardından de liman kalıntısını, rıhtımı, mendireği, sur kalıntılarının görülebileceği bir yürüme yolu oluşturacağız. İstanbul’da arkeolojik alanlar çok az. Eğitim alan birçok insan yaz boyunca farklı vilayetlerde arkeoloji alanlarına gidiyor. Burada öğrenciler hem tecrübe kazanacak hem de bir kısmına atölye yapma hayalimiz var. Ulaşım için de hem Marmaray sınırından bir durak açılacak hem de caddeden bir ilişkisi olacak. Bölgenin yine eski bedeline kavuşmasını sağlamak istiyoruz.”