Çevreden aldığımız radyasyon, yıllık maruz kaldığımız radyasyon oranının çok büyük bir kısmını oluşturuyor. Etraftan aldığımız radyasyon oranı da yaklaşık olarak 240 milirada tekabül ediyor. Bu ölçü standart bir X-Ray aygıtından tek seferlik geçişte aldığımız radyasyon ölçüsünün yaklaşık 1200 katına karşılık geliyor.
Granit mutfak tezgahları, muz ve havaalanlarının ortak noktaları olduğunu biliyor muydunuz? Hepsi daima olarak düşük düzeyde radyasyon yayar. Lakin toksikologlara nazaran, beşerler ofislerine mutfak tadilatlarıyla ilgili telaşlarıyla gelmiyor. Örneğin bir muz 450 mg potasyum içeriyor ve tüketildiğinde yaklaşık 0,01 milirad radyasyona maruz bırakıyor.
Bunun yerine, bu kaynaklardan sadece birine çok derecede tasa duyuyoruz: Havaalanlarındaki güvenlik tarayıcıları.
Hastaların telaşları çoklukla sıhhat hizmeti sunanların tıbbi X ışınları ile ilgili verdiği ikazlara dayanıyor. Besin ve İlaç Yönetimi, hastaları sırf çok gerekli olduğunda X-ışını görüntülenmesi gerektiğine karşı uyarır.
Evrim Ağacı’ndan Davet Mert Bakırcı da X ışını aygıtlarının 1 milirad ve altı seviyede radyasyona sahip olduğunu, hiçbir şey yapmadan otursak bile bir günde topraktan, yapı materyallerinden tıpkı radyasyonu aldığımızı belirtiyor. Bakırcı’ya nazaran meskende buzdolabında bir gün duran bir yiyecek, X ışını tarayıcısından geçerken aldığıyla tıpkı ölçüde radyasyona maruz kalıyor. Yani bu aygıtlardan alınacak radyasyonda telaş edilecek bir şey yok.
İşte diğer bir soru;
Havaalanlarındaki güvenlik tarayıcıları hakkında da endişelenmeli miyiz?
Rutgers New Jersey Tıp Fakültesi’nde acil tıp profesörü ve lideri Dr. Lewis Nelson‘’Neyse ki, sıhhat şuuruna sahip ve uçağı sık kullanan gezginlerin endişelenmesine gerek yok’’ dedi.Radyasyon, farklı hareketli elektromanyetik güç cinsleri için genel bir tabirdir.
Bunlar; iyonlaştırıcı radyasyon (X-ışını aygıtlarının yaydığı) ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyon (radyo ve manyetik dalgalar içeren).
İyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyon ortasındaki en kıymetli fark, ilettikleri güç düzeyidir. İyonize radyasyon, elektronları atomlardan uzağa vurmak için özgür enerjiyi yaratacak kadar kâfi güce sahiptir. Kimyasal olarak reaktif olan bu parçacıklar, DNA ‘ya ziyan verebilir ve insanların kanser riskini arttırabilir. Lakin iyonlaştırıcı radyasyonun yalnızca yüksek dozlarda alındığında sıhhatimiz üzerinde gerçek bir tesiri bulunuyor. Nelson, havaalanlarındaki X-Ray aygıtlarında tarayıcıların yaklaşık yarısının iyonlaştırıcı radyasyon yaymasına karşın, bu dozun vücudumuza ziyan verecek kadar yüksek olmadığını söyledi. (Tarayıcıların kabaca yarısı, iyonize edici olmayan bir radyasyon biçimi olan milimetre dalgalarını kullanır.)
Live Science ‘a verdiği röportajda “O kadar küçük ki önemsiz” dedi. Hastalar aldıkları tıbbi X ışınlarının sayısı hakkında telaş duyma konusunda haklılar. Lakin havaalanlarındaki X-Ray aygıtları bu aygıtlarla mukayese edildiğinde, havaalanlarındaki aygıtlar çok daha az ölçüde radyasyon yaymaktadır.
Gōğüs röntgeni ne kadar radyasyon yayar
Örneğin bir gōğüs röntgeni, hastaları bir havaalanı tarayıcısının radyasyonunun kabaca 1000 katına maruz bırakır. Sıhhat Fiziği Derneği (HPS), havaalanı X-Ray aygıtlarının tarama başına 0.1 mikrosievert radyasyon yaydığını kestirim ediyor.
Karşılaştırmada, radyoloji mecmuasında yayınlanan 2008 çalışmasına nazaran, tipik bir gōğüs röntgeni 100 mikrosievert radyasyon yaymaktadır.
Nelson, gezginlerin uçuşlarda çok daha fazla radyasyona maruz kaldığını söyledi ve ekledi ‘’Uçakta geçirilen her dakika, kabaca havaalanlarındaki X-Ray aygıtlarından bir defa geçmekle birebir dozda radyasyona maruz kalmaya muadil nitelikte (Yani uçaktaki her saat kabaca 60 sefer X-ray aygıtından geçmekle eşdeğer).
Nelson, “Taramada radyasyona maruz kalmaktan korkan insanların, uçağa binme konusunda rastgele bir tasasının olmaması hakikaten ironik,” dedi.
NASA’dan alınan doz iddialarına nazaran, bu tarayıcılar o kadar küçük ölçüde radyasyon yayar ki, bir yıl boyunca her gün uçsak bile, yiyeceklerden emdiğimiz iyonize radyasyonun yalnızca bir kısmını alırız.
NASA’ya nazaran yiyeceklerin birçok, karbon-14 ve potasyum-40 radyoaktif moleküllerin küçük ölçülerini içerir. Aslında toprak, çimento kaldırımlar ve binalar, hatta soluduğumuz havanın tümü bile biraz radyoaktif.
Nelson, tüm bu radyasyona kıyasla, bir X-Ray tarayıcısının kıymetsiz ölçüde radyasyon yaydığını söyledi. Bu, her gün diğerleriyle birebir ölçüde art plan ışınımı alan gebe bayanlar ve bebekler üzere radyasyona maruz kalmaya daha açık beşerler için bile geçerli.
“Bizi zehirleyen şey dozun miktarıdır” diye ekledi Nelson,
“Yüksek dozda alınan her şey zehirlidir. Sonuç olarak, gereğince düşük dozdaki her şey detoksik değildir.”
Bu durumda, havaalanı X ışınları muhakkak spektrumun toksik olmayan tarafına düşer.