İran’da 1979 yılında gerçekleşen ihtilalden bu yana gerçekleştirilen en uzun soluklu hükümet aykırısı şovlar 100. gününe girdi.
BBC Farsça servisinden Parham Ghobadi’ye nazaran İranlılara bu şovların bedeli ağır oluyor.
İran İnsan Hakları Aksiyoncuları Haber Ajansı’na (HRANA) nazaran protestolar sırasında 69’u çocuk olmak üzere en az 500 kişi öldürüldü.
İki gösterici idam edilirken 26 kişi daha idam edilmeyi bekliyor.
2017, 2018 ve 2019’da da uzun soluklu protestoların düzenlenmesine karşın son hareketlerin toplumun bütün kısımlarından insanları içermesi ve bayanların öncülük etmesi münasebetiyle farklılaştığı belirtiliyor.
Bazı İranlı ünlü isimler de aksiyonlara takviye verdiği için ya gözaltına alındı ya da sürgüne gitmek zorunda kaldı.
İranlı ünlü oyunculardan Taraneh Alidoosti da bu isimlerden.
Alidoosti, Tahran’ın berbat bir biçimde anılan Konutun hapishanesinde tutuluyor.
Ünlü oyuncu, başı açık bir fotoğrafını paylaşmış ve bir genç protestocunun idam edilmesini kınamıştı.
Satıcı sinemasında Alidoosti’yi yöneten Asghar Farhadi da ünlü oyuncuya takviye verdi.
Ülkeyi terk etmek zorunda kalan ünlü oyunculardan Pegah Ahangarani ise BBC Farsça servisine ülkede iki tarafın da radikalleştiğini ve İran’ın Mahsa Amini’nin vefatından evvelki periyoda geri dönemeyeceğini anlattı.
Bu ayın başında ABD’ye taşınan oyuncu Hamid Farrokhnezhad ise İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’i Franco, Stalin ve Mussolini üzere diktatörlere benzetti.
Bu hareketleri evvelkilerden ayıran bir öteki özellik ise göstericilerin molotof kokteyli kullanması oldu.
Bir genç özgür bırakıldıktan iki gün sonra intihar etti
İran’ın gençleri de başörtülerini yakarak ya da ülkenin katı dini kurallarına karşı çıkarak aksiyonların ön saflarında yer aldı.
Şii din vazifelilerinin gerisinden yaklaşarak başlarındaki örtüyü düşürmek de gençlerin uyguladığı protesto prosedürlerinden biri oldu.
16 yaşındaki Arshia Emamgholizadeh, Tebriz’de bu hareketi gerçekleştirdiği gerekçesiyle geçen ay gözaltına alındı.
10 gün gözaltında tutulan genç salınmasından iki gün sonra intihar etti.
Ailesi gözaltı müddetince sopalarla dövüldüğü ve bilinmeyen ilaçlar verildiği gerekçesiyle intihar ettiğini söyleyerek yetkilileri suçluyor.
İranlı yetkililerin hayatını kaybeden göstericilerin cenazeleri üzerinden de ailelere baskı uyguladığı ve pazarlık yapmaya çalıştığı sav ediliyor.
27 yaşındaki Mehran Samak’ın İran’ın Dünya Kupası’ndan elendikten sonra arabasının kornasını çaldığı için öldürüldüğü belirtiliyor.
Gözaltında hayatını kaybeden 23 yaşındaki Hamed Salahshoor’un ailesi ise gencin bedeninde şoke edici azap izleri olduğunu lisana getirdi.
Gözaltına alınan çok sayıdaki kişinin farklı azaplara maruz kaldığı aktarılıyor.