İngiliz haber ajansı Reuters , Türkiye’de iktidarın medya üzerindeki baskısına ve denetim düzeneklerine dair bir evrak yayımladı.
Anaakım medya kuruluşlarında çalışan gazeteciler, Berat Albayrak’ın istifası, İstanbul’daki mahallî seçimler ve Orhan Pamuk’un Nobel alması üzere olaylarda gelen talimatları anlattı.
TRT ve iktidara yakın kuruluşlarda çalışan kimi gazeteciler, ajansla isim vermeden yaptıkları söyleşilerde Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun’un ve çalışanlarının verdiği talimatları aktardı.
“Özel dosya- İçerden bilgi aktaranlar Erdoğan’ın nasıl Türkiye’deki yazı işlerini etkilediğini ortaya çıkardı” başlığının kullanıldığı haber Jonathan Spicer imzasıyla yayınlandı. Makalenin girişinde, Berat Albayrak’ın 2020 sonunda vazifesini bırakması sonrasında medyada bir belirsizlik ve sessizlik olduğu hatırlatıldı. Haberde, “24 saatten uzun bir mühlet boyunca hükümet yanlısı televizyon kanalları ve gazeteler sessizliğe büründü. Bu durum Türk ana akım medyasının durumunu açıkça ortaya koyuyor. Bu durum bir devir fikirlerin hararetle tartışıldığı Türk ana akım medyasında artık hükümet onaylı başlıklar, 1. sayfalar ve televizyon tartışmaları olduğunu gösteriyor” denildi.
‘YAZI İŞLERİ MÜDÜRLERİYLE BAĞLANTIYA GEÇİYORLAR’
Sözcü’nün aktardığı belgede Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’ndan yazı işlerine talimatlar verildiği belirtilirken, kesimde çalışan onlarca bireyden bu istikamette sözler geldiğine de dikkat çekildi. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’nı Erdoğan’ın oluşturduğu ve Ankara’da 1500 kişi çalıştığı hatırlatılırken, “Reuters’ın gördüğü bildirilerde Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun’un çalışanları telefonda arayarak ya da WhatsApp bildirileriyle yazı işleri müdürleriyle irtibata geçiyor” yorumu yapıldı.
‘KARARLARI ALTUN VE YARDIMCILARI ALIYOR’
Reuters’a konuşan hükümetten bir yetkili, “Altun’un gündemi belirleme üzere bir durumu yok. Altun, kısaca editör ve gazetecilere brifing veriyor ki bu da işinin gereği. Bu brifingler de basın özgürlüğünü ihlal edecek şeyler değil” dedi.
Reuters haber ajansı Fahrettin Altun ve kurmaylarının medya mensuplarıyla sık sık bağlantı içinde olduğunu yazdı.
Haberde, Bağlantı Başkanlığı’nın yıllık bütçesinin 680 milyon liraya yakın olduğu belirtilirken ismini açıklamayan bir yetkili, “Buranın çok büyük bir yapısı var. Burada kararlar Altun ve yardımcıları tarafından alınıyor” yorumunu yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ya da hükümeti için negatif mana doğurabilecek ekonomik ya da askeri haberin gelmesiyle birlikte Altun’un yayın direktörleri ya da kıdemli muhabirlerle, bu haberlerin nasıl verilmesi gerektiğine dair irtibata geçtiğini de Reuters’a konuşan bu yetkili anlattı.
‘ERDOĞAN İSTİFAYI KABUL EDENE KADAR SESSİZ KALIN’
Reuters’taki haberde, “Berat Albayrak’ın sıhhat sıkıntılarını münasebet göstererek iktisat bakanlığından ayrılmasından sonra dört kaynak, Altun’un medyaya Erdoğan istifayı kabul edene kadar sessiz kalması konusunda ikazda bulunduğunu belirtti. Erdoğan’ın istifayı kabul etmesinden sonra büyük Türk TV kanalları ve gazeteleri haberi verdi” tabiri de kullanıldı.
‘İSTİFADAN 30 SAAT SONRA YEŞİL IŞIK YAKILDI’
TRT’de çalışan kıdemli bir editör de, “30 saat bekledikten sonra bu haberin yayınlanması için yeşil ışık yakıldı” dedi.
Reuters muhabiri, kimi ekran imgeleri gördüğünü söylerken, “Altun’un idaresinde çalışan yetkililer sistemli olarak ana akım medyadaki yazı işlerine WhatsApp bildirileri atarak kabinede ya da parti üyelerinden gelen açıklamaların hangisinin öne çıkarılacağını ya da hangilerinin görmezden gelineceğinin talimatını veriyor” yorumunu yaptı. Ama Reuters muhabiri bu ekran imajlarını kamuoyu ile paylaşmadı. Altun ve takımının haricinde AK Partili siyasetçilerin de sık sık medya kuruluşlarıyla bağlantıya geçtiği ve haberlerde düzeltmeler istedikleri öne sürüldü.
‘ERDOĞAN’IN ORHAN PAMUK’U TEBRİK ETMESİ BEKLENDİ’
TRT’de çalışan bir editör de 2006’da Orhan Pamuk’un Nobel Edebiyat Mükafatı kazanması sonrasında benzeri bir durum yaşandığına dikkat çekti. İsmini açıklamayan yetkili, devlet televizyonunun periyodun başbakanı Erdoğan’ın Pamuk’u tebrik etmesinden sonra haberin verildiğine dikkat çekti. İsmini açıklamayan TRT çalışanı, “O gün büyük bir rahatlama oldu. Zira şayet tebrik olmasaydı, o haberi yapamazdık” dedi.
‘YEREL SEÇİMLERDE FELÇ HALİ VARDI’
2019’daki mahallî seçimler sonrasında gazetelerin yazı işlerinde Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’ndan bir açıklama bekledikleri öne sürülürken, bir televizyon editörü, yöneticilerin “bir sorun yahut sıra dışı bir durum yokmuş üzere davranma” talimatı verdiğini söyledi.
Dört farklı anaakım medya kuruluşunun yazı işlerinde çalışanların anlatımına nazaran, o gece her iki tarafın da seçimi kazandığını ilan etmesi sonrası müdürlerin İrtibat Başkanlığı’ndan yahut başka yetkililerden talimat beklemesi nedeniyle baş karışıklığı ve felç hali vardı. Bir gazeteci, çalıştığı gazetede yazı işleri editörlerinin toplantı masasında seçim haberini hükümeti rahatsız etmeyecek halde hangi başlıklarla vereceklerini konuştuğunu anlattı. Kıdemli bir muhabir olduğu belirtilen gazeteci, “Başlık bulmaya çalışırken resmen acı çekiyorlardı” dedi. Haberde, ana akım TV kanallarında seçim sonrasında Erdoğan ve AK Parti’nin açıklamalarına yer verilirken İmamoğlu’nun açıklamalarına ise yer verilmediği belirtildi. (HABER MERKEZİ)