Her yıl 110 bin hektar alanda yaklaşık 70-80 bin ton sofralık ve şaraplık üzümün üretildiği Elazığ’da üzüm üreticisi bu sene farklı bir tedirginlik yaşıyor.
İlde, üzüm üretimi geliştirmek ve çiftçiye takviye olmak emeliyle devlet tarafından 1944 yılında kurulan, 2004 yılında ise AKP tarafından özelleştirilen şarap fabrikası, 24 Ocak 2020 ve 6 Şubat 2023 tarihlerinde bölgede yaşanan sarsıntıların akabinde kimi binalarda meydana gelen hasar nedeniyle İngiltere merkezli şirket tarafından kapatılmak isteniyor.
Şirket idaresinin fabrikanın hasar aldığı ve imalinin maliyetli olacağı gerekçesiyle fabrikayı kapatıp şarap üretimini diğer bir kente taşınması tarafında karar aldığı belirtiliyor.
Kapanma kararını işçisine kelamlı olarak bildirim eden şirket idaresi bir buçuk yıl içerisinde fabrikayı kapatıp şarap üretimini öteki bir kente taşıyacak.
“FABRİKANIN HASARLI OLDUĞUNA DAİR RAPORU ALINMIŞ”
Elazığ’ın üzüm üretiminde kıymetli bir yerde olduğunu ve her sene tonlarca üzün üretildiğini belirten Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Lideri Cengiz Öz, şöyle konuştu:
-Elazığ’da geçmiş yıllarda 70-80 bin ton civarında üzüm rekoltesi ortaya çıkıyordu. Bu yıl 60 bin ton civarında bir üzüm rekoltesibekliyoruz. Vilayetimizden çıkan bu üzüm sofralık olarak ve şarap endüstrinde değerlendiriliyordu.
-Her yıl 3-4 tane büyük firma Elazığ’daki üreticilerden üzüm alıyordu. Bunun dışında butik üretim yapan firmalar da son yıllarda Elazığ’a geldi. Toplamda 10-15 tane firma Elazığ’da üzüm almaya devam ediyor.
-Ama üç büyük firma sistemli olarak üzüm alıyor. Yalnız son yıllarda giderek üzüm alanında külfetler baş göstermeye başladı. Son dört yıldır sıkıntısız bir biçimde üzümlerimizi satabiliyorduk.
-Ancak bu yıl birtakım firmalar avans dağıtıp avanslarının karşılığı kadar üzüm alacaklarını geri kalanını alamayacağını üreticilere tabir ediyorlar.
-Bu da üreticiyi huzursuz ediyor. Ulu başkan Mustafa Kemal’in buyruğuyla bölgenin coğrafik işaretli öküzgözü ve üzümünü işlemek üzere Vilayetimizde cumhuriyetin birinci yıllarında 1944 yılında kurulmuş bir şarap fabrikası var. Bu fabrika monopolden özel bir şirkete oradan da diğer bir şirkete satıldı.
-Şuanda da mevcut olan bu şirket Elazığ’da piyasayı düzenliyordu. Büyük oranda üzümü alıp işleyebiliyordu. Vakit zaman fabrikanın 7 bin tona kadar sürece kapasitesi vardı.
-24 Ocak 2020 Elazığ ve 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar sonrasında bu fabrika için eksperler çağrılmış ve hasar tespiti yapılmış. Fabrikanın hasarlı olduğu ve güçlendirme yapılması gerektiğine ait raporlar alınmış.
Cengiz Öz (Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Başkanı)
“TEDİRGİNLİK YARATTI”
Fabrikanın hasarlı olduğuna dair rapor alınmasının akabinde fabrika idaresi tarafından işletmese üzüm işlenmesinin imkansız olduğu kanaatine varıldığını söyleyen Öz, şu tabirleri kullandı;
-Bu raporlar şirketin üst yöneticileri tarafında değerlendirildiğinde bu fabrikada üzüm işlenmesinin imkansız olduğu belirtilmiş.
-Dolayısıyla Elazığ’da tekrar bir yatırım yapmaktansa bu fabrikanın kapatılıp üretimin öbür vilayetlerde olan fabrikalara taşınması kararı alınıyor. Fabrikanın iki yıl içerisinde kapanacağını 37-37 çalışana bildiri ediliyor.
-Bu çalışanlara uygun takım olması durumunda öteki fabrikalara gidebileceği ya da tüm hakları verilerek işten ayrılabilecekleri söyleniyor. Bu durum çiftçilerimiz açısından bir tedirginlik meydana getirdi.
-Çünkü bu piyasayı düzenleyen bir fabrikanın kapatılıyor olması üzüm üreticilerinin üzümlerinin yerde kalacağı tedirginliği yarattı.
-Firma sahipleri üzüm üreticileriyle ilgili bir derdin olmayacağını, lojistik açıdan bir maliyet artışı olmayacağını tabir ettiler.
-Coğrafi işaretli olan Öküzgözü üzere eserlerin üretimlerine devam edileceği tonajla ilgili bir sorun olmayacağı bize bildirdiler. Lakin Cumhuriyetin kazanımı olan bir fabrikanın kapatılıyor olması elbette ki Elazığlı üreticileri üzmekte bu fabrika ülkemizin iktisadına de büyük bir faydası var.
Zülfü Murat Doğan (Üzüm üreticisi)
“ÖZEL KESİM KOTA DÜŞÜREBİLİRLER”
Fabrikanın Elazığ’da olmasının üreticiler işin bir garanti olduğuna dikkat çeken üzüm üreticisi birebir vakitte akademisyen olarak misyon yapan Zülfü Murat Doğan, “17 yıllık siyah üzüm üreticisiyim. Yılda 100-120 ton ortası siyah üzüm, yeniden takriben 100-120 ton ortası beyaz üzüm üretiyorum. Bu eserin yüzde 80’nini fabrikaya veriyoruz ve geri kalanını ise sofralık olarak satıyoruz. Vilayetimizdeki fabrikanın kapanması bizi alım istikametinden çok etkilemeyecek fakat ruhsal olarak tabi ki de üzdü. Şöyle söz edeyim ki; Bu fabrika bizim için bir garantiydi ve her yıl belirli bir ölçüsünün fabrika tarafından olacağını biliyorduk. Onun için içimiz rahattı. Kapanıyor olması bizi üzdü. Kapanmasının bizi üzüm alımı konusunda çok olumsuz etkileyeceğini düşünmüyorum. Tabi taahhüt ettikleri alım tonajını alırlarsa çok fazla düşünceye gireceğini düşünmüyorum. Özel kesim tabi ki kota düşürebilirler de. Bu hususta çiftçilerin tereddütleri var. Bu sene için bekleyip göreceğiz. Ziraî bir esere katma paha katan biri işletmenin kapatılması uygun bir şey değil. Özel kesime devredilmesi sonrasında devletin bunu destekleyerek üretimin devredilmesi beklenir. Bizde de bu fabrikanın işlemesi, devam etmesi çiftçinin, köylünün, orada çalışanın bu faaliyetlerinin içinde bulunması isteniyordu. Tabi şirketin kendi kararı. Alınan bu karar kapsamında fabrikayı öbür bir kente taşıyacaklarını lisana getirdiler. Vakitle neler olacak göreceğiz lakin kente katma bedel katan bir fabrikanın kapatılması üreticileri üzdü” sözlerini kullandı.
AKP PERİYODU ÖZELLEŞTİRMELERİ HEM EMEKÇİYİ HEM ÜRETİCİYİ VURUYOR
AKP iktidarda bulunduğu 22 yıl boyunca birçok fabrikayı ve işletmeyi özelleştirirken bu özelleştirmelerden kaynaklı binlerce kişi işsiz kaldı binlerce çiftçi ise eserlerini satamadığı için üretimden vazgeçti.
Sümer Holding, Türkiye Denizcilik İşletmesi limanları, SEK işletmeleri, SEKA fabrikaları, et kombinalarının da ortasında olduğu onlarca işletmenin özelleştirilme sonrasında kapanan işletmelerde çalışan binlerce kişi işsiz kalmış, işsiz kalanlarla birlikte aileleri de düşünüldüğünde özelleştirmelerin on binlerce kişiyi etkilediği görülmüştü.