Haber7.com / Gamze TÜRK
Sırbistan ile Kosova ortasında geçtiğimiz gece hudutta artan gerginlik; NATO’nun “müdahale ederiz” açıklaması ve Kosova’nın, Sırbistan’a karşı aldığı kimlik kartı kararının uygulanmasını 30 gün ertelemesi sonrası dindi.
Her ne kadar kriz bir gün sürse de iki tarafın tehdit seviyesini ansızın artırması; bölgedeki derin görüş ayrılıklarının nasıl da aniden sıcak çatışmaya dönebileceğini bir sefer daha hatırlattı.
Biz de Haber7 olarak; uzun yıllardır sıcak temas riskinin her daim olduğu Balkanlar’daki Kosova krizini uzman isimlerle konuştuk.
CİHAT YAYCI: TÜRKİYE VE NATO İÇİN BİR RİSK
“Bu Ukrayna savaşı öncesinde, daha doğrusu 2014’te Rusya’nın Kırım’ı işgalinden sonra gündeme gelmişti. Kosova konusu Sırbistan konusu gündeme gelmişti. Rusya da Sırbistan vasıtasıyla orta Avrupa’da kendine müzahir büyük Sırbistan’ı hayal ediyor. Büyük Sırbistan hayalini hem Kosova’yı alarak hem de Bosna Hersek’i parçalayarak gerçekleştirmeyi düşünüyorlar. Bunun Sırbistan’dan başlatılacak bir kıvılcımla Bosna Hersek ve Kosova’ya sıçrama ihtimali yüksektir. Bu hem Avrupa güvenliği için hem NATO için hem de Türkiye için çok önemli sorun oluşturur. NATO bu bahse müdahale olacağını söyledi.”
DOÇ. DR. OĞUZHAN ALIM, BÖLGEDEKİ RUS GÜCÜNE İŞARET ETTİ
“Açıkçası biz Balkanlar’daki tansiyonun bilhassa de Ukrayna’yı işgal teşebbüsünden sonra daha çok Bosna’da artmasını beklerken haber Kosova’dan geldi. Kosova’da bilhassa Sırpların ağır yaşadığı bölgede hükümetin önemli bir egemenlik sorunu yaşadığı anlaşılıyor. Kosova hükümeti kendi hukuku ve kendi egemenliğini bu bölgede uygulamaya çalıştığı vakit da bölgedeki Sırplar ve Sırbistan’dan bir reaksiyonla karşılaştı. Aslında Kosova, Bosna, Sırbistan bu bölgede yaşanan gelişmeler, yalnızca bu bölgeyi ilgilendirmiyor. Bunun Batı-Rusya uğraşıyla ve yeniden Rusya-Türkiye ortasındaki gayretlerle de alakası var. Balkanlar güç sahnesi. Hal böyleyken de Sırbistan, Bosnalı Sırplar ve Kosovalı Sırplar Rusya’nın değerli oranda tesir alanında bulunuyor. Bilhassa Bosnalı Sırplar ve Kosovalı Sırplar, Rusya’nın Donetsk, Lugansk, Donbas bölgesinde yarattığı durumu Kosova ve Bosna’da uygulamaya çalışıyorlar. Putin de AB ülkelerini bu durum üzerinden tahrik etmeye çalışıyor. Olağan bu noktada da Sırbistan bölgede kıymetli bir aktör pozisyonunda. Yalnız Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, direkt Rusya’nın her dediğini yapacak, talimatlarını izleyecek bir aktör değil. Daha çok istikrarları gözeten bir istikrar siyasetçisi, yani Batı’yla, Avrupa ülkeleriyle, Türkiye ile münasebetleri sürdürmeye çalışan birisi. Sırbistan bölgedeki istikrarı sürdürmesi bakımından da hiçbir formda kendini diyaloga kapatmıyor. Hakikaten gelişmelerden sonra diyalog düzenekleri çalıştı. Vucic’in bilhassa Türkiye ile olan alakaları bu noktada ehemmiyet kazanıyor. Yani Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Vucic ortasındaki ağır görüşme trafiği ve uygun münasebetler, bölgedeki istikrar için ve bölgedeki aralıklar içinde kıymetli bir avantaj. Vucic kendi ülkesindeki çok faşizan kümeleri, muhalefeti dizginlemek, onların da gücünü konsolide etmek durumunda. Sıkıntı bir istikrar gözetmek durumunda kalıyor. Ben bölgedeki tansiyonun önümüzdeki süreçte de artacağını düşünüyorum. Zira hem Bosnalı Sırplar hem Kosovalı Sırplar hem de ırkçı Sırplar Vucic üzerine önemli manada baskı kuruyorlar. Bunun üzerine Rusya’nın kurduğu baskı ekleniyor. Rusya Avrupa’nın yumuşak karnı olarak bu bölgeyi görüyor ve bu noktadan Avrupa’yı rahatsız etmek istiyor.”
FERHAT PİRİNÇÇİ: GERGİNLİĞİN ARTMASINI İSTEYECEK TARAFLAR VAR
“Ben bu etapta çatışma ve gerginliğin artmasını beklemiyorum. Bu sorun yeni ortaya çıkan bir sorun olmadığı üzere çözülmemiş olan bir sorun. Burada gelirin artmasını engellemek için Kosova idaresinin attığı adımı kıymetli. Kosova devleti var. Bayrağıyla, sonlarıyla var. Lakin 150’den fazla devlet Kosova’yı tanımasına karşın Sırbistan ve alışılmış ki onu destekleyen Rusya sebebiyle BM Güvenlik Kurulu’nun onayı almadı, üye olamadı. Bu noktada aslında Sırbistan’ın direkt bir müdahalesi yok. Ondan fazla Kosova sonları içinde yaşayan Sırpların ortaya çıkartmış olduğu bir gerginlik kelam konusu. Bölgesel istikrarı daha fazla bozmamak ismine taraflar bence gerekli adımları attılar. Zati Kosova’nın ertelemesi bunun göstergesi. Ancak natürel ki öte yandan gerginliğin tırmanmasını isteyecek taraflar da bulunmakta. Bekleyip göreceğiz üzere görünüyor.”