NYT’nin yapay zeka dayanaklı uydu imaj tahlillerine nazaran Çin, ülkenin batı sonuna 50’den fazla yeni köy inşa etti ve bunlardan 12 tanesi ihtilaflı bölgelerde yer alıyor.
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran, bunlar dışında ülke hudutlarının farklı noktalarında yer alan 100 köye yeni meskenler eklendi ve yerleşmeleri için buralara yurttaşlar gönderildi.
Haberde, “sivil karakol” diye nitelenen bu yerleşim alanlarının “Pekin’in gücünü dışarıya yansıtmasına ve içeride egemenliğini pekiştirmesine yönelik bir strateji olduğu” değerlendirmesi yapıldı.
NYT, Batı sonundaki yerleşim bölgelerinin Hindistan, Butan ve Nepal’in de hak sav ettiği sonlara inşa edildiğine dikkat çekiyor. Kuzeydeki yerleşimlerin güvenliği güçlendirip Orta Asya’yla ticareti teşvik ettiği, güneydeki hudut köylerininse Güneydoğu Asya’dan gelen uyuşturucu kaçakçılarına karşı muhafaza sağladığı aktarılıyor.
Köyler, sona süratli biçimde asker sevk etmek istemesi halinde Çin ordusuna yol, internet erişimi ve elektrik üzere altyapıları sağlayabilir. NYT, uzak bölgelerdeki köylülerin “göz ve kulak misyonu görerek davetsiz konukları ya da kaçakları caydırdığını” yazıyor.
Kionglin Yeni Köy isimli yerleşim merkezi, Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Arunaçhal Pradeş eyaleti hududuna yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Pekin idaresi, bölgede hak argüman ederek burayı Güney Tibet’in bir kesimi olarak kabul ediyor. Her iki ülkenin de sonda askeri yığınağı var.
Londra SOAS Üniversitesi’nden Robert Barnett, şu değerlendirmeleri paylaşıyor:
“Çin, yabancıların güvenlik çalışanı yahut yurttaşlar tarafından sorgulanmadan hududu geçmesini istemiyor.”
NYT’nin paylaştığı bilgilere nazaran 2016’dan beri Çin, Tibet Özerk Bölgesi’nde en az 90 köy kurdu. Sincan Uygur Özerk Bölgesi’yle Yünnan eyaletinde 6 yeni köy inşa edilirken, 59 hudut köyünün alanları da genişletildi.
Hindistan’ın başşehri Yeni Delhi’de çalışan analist Brahma Chellaney, Çin’in sınır köyü inşaatlarıyla Güney Çin Denizi’nde kullandığı yayılmacı stratejiyi kara coğrafyasına uyguladığını savunarak şu yorumları yapıyor:
“Çin’in jeopolitik sonuçları çok dikkate almadan alandaki gerçekleri tekrar şekillendirme suratı ve bunu bilinmeyen tutma mahareti dikkat cazip. Çin, Hindistan’la Himalaya hududunda yeni bölgelere yerleşimciler gönderiyor ve onları birinci savunma çizgisi haline getiriyor.”
Hindistan Dışişleri Bakanlığı’ndan 2021’de yapılan açıklamada, Çin’in son birkaç yıldır bölgede çeşitli altyapı faaliyetleri yürüttüğü” belirtilmişti.
NYT, Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) bölgeye yurttaşları yerleştirmek için köylere spor salonları, dans pistleri, hastaneler ve okullar inşa ettiğine dikkat çekiyor.
Gazetenin köy inşaatlarıyla ilgili ele geçirdiği bir dokümandan aktardığına nazaran ÇKP, birtakım yurttaşlara hudut köylerine yerleşmeleri için yıllık 20 bin Çin Yuanı (yaklaşık 93 bin 500 TL) ödüyor.
Çin’in Washington Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pengyu, NYT’ye gönderdiği yazılı açıklamada, Pekin’in sondaki uyuşmazlıklara dair yürüttüğü politikayı şu tabirlerle aktarıyor:
“Çin her vakit barışçıl ve dostça istişareler yoluyla adil ve makul tahliller bulmaya çalışmaktadır.”