Beyaz Saray, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi sürecinde alınan kıymetli kararları ve karşılaşılan zorlukları inceleyen ve ilgili kurumlar tarafından Kongre’ye iletilen raporun özeti mahiyetinde bir evrak yayımladı. Evrakta, ABD’nin NATO müttefikleriyle Afgan Ulusal Savuma ve Güvenlik Güçlerini eğitmek, donatmak ve Afgan hükümetlerini desteklemek için yüz milyarlarca dolar harcadığı kaydedilerek, şu tabirlere yer verildi: “Başlangıçta Amerika’nın emeli asla bir ulus inşa etmek değildi. Fakat vakitle Amerika bunu yapmaya başladı. Savaşın başlamasından 20 yıl sonra Amerika, Afganistan’da amaçları meçhul ve görünürde sonu olmayan bir savaşa saplanmıştı ve bugünün ve yarının ulusal güvenlik sıkıntılarına gereğince yatırım yapmıyordu.”
Trump idaresi sorumlu tutuldu
Donald Trump idaresinin Taliban’la yaptığı Doha Muahedesi ve çekilme sürecindeki kararları hakkında bilgilere yer verilen dokümanda, Biden idaresinin iktidara geldiği geçiş sürecinde Afganistan’dan çekilmeyle ilgili hiçbir planın ortada olmadığı tabir edildi. “Sonuç olarak, Lider Biden 20 Ocak 2021’de vazifeye başladığında, Taliban 2001’den beri bulunduğu en güçlü askeri durumdaydı ve ülkenin neredeyse yarısını denetim ediyordu” sözüne yer verilen evrakta, buna rağmen ABD’nin bu ülkede 2001’den bu yana en az sayıda askeri olduğuna işaret edildi.
Tahliye sürecinden alınan dersler
Belgede, istihbarat kurumlarının Afganistan askerlerinin Kabil’i aktif bir biçimde savunacağı tarafındaki raporlarının yanıldığına dikkat çekilirken, Biden’ın bu kaideler altında ihtiyatlı, titiz ve kapsamlı bir karar alma süreci yönettiği savunuldu. Bu kapsamda müttefiklerle ağır istişarelerin gerçekleştirildiği belirtilen dokümanda, “Nihayetinde Lider Biden, ABD için uzun vakit evvel sona ermesi gereken bir savaşa öbür bir Amerikalı kuşağı göndermeyi reddetti” denildi.
Belgede, Afganistan’da ABD için çalışan Afganların ABD’ye getirilmesi süreci kapsamında yapılan vize çalışmalarına da yer verildi. Dokümanda ayrıyeten, Biden’ın ulusal güvenlik danışmanları ve askeri çalışana danışarak verdiği kararlar çerçevesinde 124 binden fazla Amerikan vatandaşı, Afgan ortaklar ve müttefiklerinin “başarılı bir şekilde” tahliyesinin gerçekleştirildiği öne sürüldü.
Afgan hükümetinin çöküşünün istihbarat raporlarından iddia ettiğinden daha süratli olduğu kaydedilen dokümanda, bu kapsamda çıkarılan derslere yer verildi. Bu kapsamda güvenlik riskinin ağır olduğu durumlarda artık daha erken tahliyelere öncelik verileceği söz edilen evrakta, buradan elde edilen ders sonucunda Ukrayna ve Etiyopya’da Amerikan çalışanının erken tahliye edildiği kaydedildi.
Terör tehdidinin devam ettiği vurgusu
Belgede Afganistan’dan tahliye sürecinde Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’ndaki terör saldırısı sonrası terör örgütlerine karşı düzenlenen operasyonlara da yer verildi. Biden’ın Suriye, Libya, Venezuela, Yemen ve Somali’nin bilakis Afganistan’dan ayrılmak isteyen her Amerikalıyı tahliye etme taahhüdüne dikkat çekilen dokümanda, ABD’li ve Afganların tahliyesi kapsamında yapılan çalışmalara yer verildi. Evrakta, “Çekilme sona erdi. Lakin gelecekteki bir krize cevap verebilmemiz için muhtaçlık duyduğumuz sistemleri tekrar inşa etmek için çalışmaya devam etmemiz gerekiyor. Trump İdaresi, daha fazla kaynağa gereksinim duyulan bir anda, üst seviyeler de dahil olmak üzere, çalışanın birçoklarını boşaltmıştı” sözleri kullanıldı.
Biden’ın şimdiki terör tehdidinin 2001’de olduğundan daha çeşitli ve yaygın olduğunu düşündüğüne yer verilen evrakta, terörle çaba kapsamında atılan adımlara yer verildi. Ayrıyeten evrakta, Taliban’ın bayan ve kız çocuklarının haklarının yanı sıra insan hakları ihlalleri kınandı.
“ABD’nin global gücü zayıflamadı, tam aksisi oldu”
Belgede, şunlar kaydedildi: “Başkan, Afganistan’dan ayrılma kararı aldığında, kimileri bunun ittifaklarımızı zayıflatabileceğinden yahut ABD’yi global sahnede dezavantajlı duruma düşürebileceğinden endişelendi. Bunun aksisi oldu. Çok sayıda kamuoyu araştırmasının da kanıtladığı üzere, dünyadaki pozisyonumuz değerli ölçüde daha yüksek. İttifaklarımız her zamankinden daha güçlü. Finlandiya NATO’ya kabul edildi ve İsveç de yakında kabul edilecek. Mevcut iştiraklerimizi güçlendiriyor ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerle yeni paydaşlıklar kuruyoruz. Global sahnede Amerika başı çekiyor.”