Türk Klinik Mikrobiyolji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, koronavirüs olaylarında artışa dikkat çekerek, “İstanbul’da önemli bir patlama var. Şu an test olumluluğu benim bildiğim birçok kurumda yüzde 30’un üzerine çıkmış durumda. Sevindirici haber, en azından tam aşılılarda hafif seyrediyor. Maymun çiçeğinin Covid üzere büyük bir salgına yol açacağını düşünmüyoruz” dedi. Maymun çiçeğinde birinci hadiseye da değinen Yavuz, “Kimlerle temas etmiş, hastalığı birinci nereden kapmış, önemli bir filyasyon çalışması yapılmalı” diye konuştu.
Covid 19 salgını bitmiş üzere davranıldığına da işaret eden Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu evrede maalesef Covid travmamız hala devam ediyor. Şu an İstanbul’da önemli bir patlama yaşıyoruz. Test olumluluğu, benim bildiğim birçok kurumda yüzde 30’un üzerine çıkmış durumda. Sevindirici tek haber, en azından yani tam aşılılarda hafif seyrediyor. Lakin aşısız ya da eksik aşılı bir sürü insan var. Esasen Covid için şu an toplu taşımada maske kullanmanız lazım. Geçen yılki Omicron dalgasını hatırlayın, hafif geçecek dedik lakin 10 bin kişi öldü. Maymun çiçeğine gelirsek kolay, çok yakın olmayan temaslarla bulaşması çok çok sıkıntı. Birebir konutta yaşamak, hasta bireyle tıpkı yatağı paylaşmak, cinsel bağlantı ya da mesela tıpkı konut içinde çok yakın toplumsal alaka olabilir, bulaşma yolu bu. İngiltere, Portekiz, İspanya, Amerika’da hadise sayıları çok arttı. En son dünyadaki olay sayısı 5 bini aşmış durumdaydı. Hasebiyle bundan da korkarak ülkeler aşı ve antiviral ilaç stoğu da yapmaya başladılar. Maymun çiçeğinde aşılı olanlar, yani çiçek eradikasyon çalışmaları sırasında aşılanmış son jenerasyon, hiç aşısızlara nazaran biraz daha şanslı. Örneğin ABD’de yakın periyotta aşılanmışların kanındaki antikorla tedavi üzere seçenekler konuşuluyor. Fakat aşılıların kanından konvelesan plazma alınması Türkiye için çok uygun olmayabilir. Zira bizdeki son aşılı jenerasyon çok eski. Antikor düzeyinin çok düştüğünü biliyoruz”
‘CİDDİ BİR FİLYASYON ÇALIŞMASI YAPILMALI’
Maymun çiçeğinde birinci hadisenin açıklanmasını kıymetlendiren Yavuz, “Ciddiye alarak hastalık takibi yapmamız gerekiyor. Örneğin bu hadise Türkiye kaynaklıysa, kimlerle temas etmiş, hastalığı birinci nereden kapmış, önemli bir filyasyon çalışması yapılmalı ki, yakın etrafı çabucak aşılanarak salgının önüne geçilebilsin” dedi.
‘YAKIN TEMAS ÇOK ÖNEMLİ’
Prof. Dr. Yavuz, hastalığın bulaşması için hayli yakın temas gerektiğini belirterek, “Hastalık teneffüs yoluyla Covid üzere çok kolay bulaşan bir hastalık değil. Covid’deki üzere büyük bir patlama beklemediğimizi söyleyebilirim lakin, değersiz diyebileceğimiz bir durumda da değiliz. Bilhassa bu olay Türkiye kaynaklı ise, bir küme içinde yayılma mümkünlüğü yüksek manasına gelir. Şu ana kadar dünyada ekseriyetle yaş kümesi olarak, sanırım bu hasta da o formda, 20-40 yaş ortası, çok da sıhhat sorunu olmayan bireyler ortasında gelişiyor. Çoklukla de cinsel bağlantı sırasındaki yakın temastan kaynaklanıyor. Fakat cinsel yolla bulaşan bir hastalık etkeni değil. Cinsel salgılardan bulaşmıyor. Deriden, yakın temasla bulaşabiliyor. Yani derideki yaralara dokunmayla ya da o lezyonları olan kişinin yatak çarşafları ile temasla bulaşabiliyor. Yakın temas sahiden çok kıymetli bu hastalıkta” dedi.
‘HASTANIN TEMASLILARINA ‘LİNK AŞILAMA’ İLE SALGIN ÖNLENEBİLİR’
Şimdiye dek hastalığın görüldüğü 30’a yakın ülkede, hastayla yakın temaslı olan kişi bireylere aşılama önerildiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “İki çeşit aşı var. Birisi bizim çiçek eradikasyonu sırasında kullandığımız canlı, replike olabilen bir aşı tipi. Bir de daha az replike olabilen yani insan bedeninde çoğalmadığı için yan tesirleri de daha az olan yeniden atinüe aşı dediğimiz, ‘canlı virüs aşısı’ var. Bu hastamızla yakın temas eden şahısların aşılanması, ki buna link aşılanma deniyor. Aslında denetim altına alabilir” diye konuştu.
‘HÂLÂ HADİSE TANIMLAMASI YOK’
Hastanın yurt dışı kaynaklı bir hadise olmaması durumunda ise, daha derin bir filyasyon çalışması yapılmasının koşul olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, “Bizde hâlâ olay tanımlaması yok. Bir sefer bir aksiyon alabilmeniz için sürveyans takibi çok kritik. Bir hastalık var mı, hastalık dediğimiz şey nedir, semptomlar nasıl tanımlanır, sürveyans bu manaya gelir. Kime maymun çiçeği olayı diyeceğimizi, standart ölçütlerle tanımlamalı ve bunu her yere, bütün sıhhat kuruluşlarına duyurmalıyız. Biz KLİMİK Derneği olarak bunu yaptık, DSÖ ve öteki kuruluşların teklifleriyle kıymetlendirerek. Lakin bunu Sıhhat Bakanlığı’nın yapması neden kritik? Biz dernek olarak atıyorum hastanelerin en fazla yüzde 50’sine ulaşabilirken, Bakanlık tüm hastanelere ulaştırabilir bu bilgiyi. Böylelikle tabipler de hangi koldan olursa olsun bu biçim kliniklerde bu türlü kuşkulu bir olay görürsen örnek al bildirisinin verilmesi gerekiyor” biçiminde konuştu.
‘RİSKLİ KÜMELERE GEÇİŞİN ENGELLENMESİ ŞART’
Dünyayı endişelendiren bu yeni maymun çiçeği olgularında, evvelden görülenlere göre hadiselerin daha hafif seyirli olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Çok daha hafif semptomlarla ve çok az lezyonla bile görülebiliyor. Zira bunlar daima genç hasta kümesi. Afrika’daki olgulara baktığımız vakit, dünyada şu anda yayılmakta olan virüsün farklı alt kümesinin bile yüzde 4-5 üzere bir vefat oranı var. Çok yüksek bir oran bu. Temel korkulan şey, riskli kümelerde hastalığın yayılması. Şu basamakta hazır tek olay varken, çok ciddiye alarak, hem filyasyonunu, hem izolasyonunu, çabucak sürveyans takibini, hem de halka aşılama çalışmalarının başlatılmasını; denetim altına alınabilir diye düşünüyorum” dedi. (HABER MERKEZİ)