Rusya – Ukrayna savaşı ile birlikte hızla yükselen güç hammadde fiyatları bilhassa Avrupa’da global güç krizi olarak yorumlanıyor. Yaklaşan kış ayları öncesi başta İngiltere ve Almanya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi hem arz güvenliğini sağlamak hem de tüketicileri yüksek maliyet artışlarından koruyabilmek hedefiyle yeni önlemleri devreye sokuyor. Bu önlemlerden biri de azami uzlaştırma fiyat sistemi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 6 ay evvel aldığı kararla bu mekanizmayı devreye almış, yaşanan global gelişmeler sebebi ile doğal gaz ve kömür üzere ithal güç hammaddelerindeki maliyet artışının arz güvenliğini sekteye uğratmamasının hedeflendiğini kamuoyu ile paylaşmıştı.
EPDK Lideri Mustafa Yılmaz bugün yaptığı açıklamada heyet tarafından alınan kararla uygulamanın 6 ay daha uzatıldığını belirtti. Global güç krizinin Avrupa ülkelerini yeni önlemler almaya ittiğini hatırlatan Yılmaz, arz güvenliğinin sağlanması ve muhtemel maliyet artışlarının tüketiciye yansıtılmamasının öncelikli gaye olduğunu vurguladı. EPDK Lideri şunları söyledi:
“Hamdolsun birinci 6 aylık uygulamamız sonucunda hiçbir santral kapanmadı ve arz güvenliği derdi yaşamadık. Fakat önlemi elden bırakmamak gerekiyor. Hem hür piyasa yapısını koruyacağız hem de içinden geçtiğimiz devrin tabiatına uygun tedbirleri almaya devam edeceğiz. Artan hammadde fiyatları sebebi ile yüksek maliyetle elektrik üreten santrallerin – ki büyük bir istihdam kaynağı bu santraller- kapanması Türkiye’nin arz güvenliğini sekteye uğratabilir. Bu durum tüketicilerimiz için hem maliyet yükü hem de mümkün kesintiler manasına gelebilir. Buna müsaade veremeyiz. Azami uzlaştırma fiyat düzeneği ile piyasalarımızdaki dengeyi gözetmeye devam edeceğiz.”
İthal eser maliyetlerindeki yüksekliğin piyasa fiyatlarını hala çok yüksek düzeyde tuttuğunu vurgulayan Yılmaz kanunun verdiği yetki ile uygulanan bu kararın güç piyasalarının adil ve rekabetçi yapısının korunmasına yönelik bir emniyet sübabı olarak görülmesi gerektiğini hatırlattı.
Başkan Yılmaz: “Küresel güç krizi Avrupa’yı tehdit ediyor. Bizim 6 ay evvel başladığımız bu süreksiz sistem başta İngiltere ve Almanya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi tarafından da uygulamaya alınıyor. Heyetimizin aldığı kararla 6 ay daha bilhassa kaynak maliyet artışı nedeni ile üretim yapamayan santrallerin arz güvenliğine katkısını sağlayacağız. Tüketicilerimizi de artan harika maliyet artışlarından müdafaayı hedefliyoruz. Kurum olarak girdi maliyetlerini yakından takip ediyoruz. Bu maliyetlerde yaşanan değişiklikleri azami uzlaştırma fiyatlarına da yansıttık. Örneğin ithal kömür fiyatında kıymetli bir değişiklik oldu ve bu yaşanan değişikliği de azami uzlaştırma fiyatlarını düşürme formunda yansıttık. Süreci titizlikle takip etmeye devam edeceğiz” dedi.
EPDK tarafından alınan karar ile azami uzlaştırma fiyatları; (MWh başına) doğal gaz santralleri için 4.500 TL, ithal kömürü santralleri için 2750 TL, yerli kömür santralleri için 2050 TL, yenilenebilir kaynaklar için 1540 TL olarak belirlendi. Özgür piyasada oluşan bedeller ile azami uzlaştırma fiyatları ortasındaki fark ‘destekleme bedeli’ olarak kaynak bazlı destekleme havuzunda toplanacak. Bu havuzda oluşan gelirin, düzenlemeye tabi bütün tüketicilerin elektrik tüketimleri için kullanılarak, tüketicilerin piyasada oluşan artışlardan korunması hedefleniyor.